اسم موضوعاسم موضوع یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به معنای اسم جامد و غیر مشتق است. ۱ - توضیح اصطلاحاسم یا موضوع (جامد) است یا مشتق؛ موضوع، مانند: ضَرْبْ و مشتق، مانند: ضارب و مضروب. فعل در بیشتر لغات مشتق است، چنان‌که در لغت عرب از اسمی مشتق است که آن را مصدر خوانند. اسم موضوع بر معنا (حدث) بدون زمان دلالت می‌کند، ولی بر موضوع (ذات) یعنی بر چیزی که این معنا به آن نسبت داده می‌شود؛ دلالت نمی‌کند. ۲ - مدلول اسم مشتقاسم مشتق، مانند: ماشی بر سه چیز دلالت دارد: ۱. معنا یا (حدث)، مانند: مشی و راه رفتن؛ ۲. موضوع (ذات) غیر معین، مانند: حیوان یا انسان؛ ۳. نسبت بین آن دو مانند: نسبت مشی به آن موضوع. ۳ - موضوع در منطقموضوع در منطق چند کاربرد دارد: ۱. موضوع در مقابل محمول که یکی از اجزای اصلی قضیه است. ۲. محلّ بی‌نیاز از حالّ، یعنی محلی که قائم به خود و مقوّم حال باشد؛ مثل جسم که محل رنگ و شکل است. ۳. موضوع علم یعنی آنچه در علم در باره اعراض ذاتی آن بحث می‌شود. ۴. هر آنچه که برای معنایی وضع شده است؛ مثل وضع لفظ برای معنا و وضع تابلوی راهنمایی برای معنا. ۵. اسم جامد که در مقابل اسم مشتق است. [۱]
خوانساری، محمد، فرهنگ اصطلاحات منطقی، ص۲۷۸-۲۸۰.
[۳]
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الشفا (منطق)، ج۱، ص۱۷.
۴ - پانویس
۵ - منبعپایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «اسم موضوع»، تاریخ بازیابی۱۳۹۵/۱۱/۴. رده‌های این صفحه : اصطلاحات منطقی
|